Overval Distributiekantoor

Na de overval vluchtte Van Riel als eerste weg. Hij reed langs de Markt van het distributiekantoor naar de Maastrichterstraat, liet daar zijn jas en distributiebescheiden achter en waste het bloed van Kattestaart af. Vervolgens ging hij naar Soerendonk, waar hij veldwachter Righart van Gelder ontmoette. Daarna vond hij onderdak bij de gebroeders Snelders in Maarheeze.

Albers en Bouwmans vluchtten met de zware juten zakken via een spoorwegovergang richting België. Een spoorwachter misleidde de achtervolgende Duitsers, waardoor ze konden ontsnappen. Ze begroeven de zakken in het bos en sloegen daarna af naar Soerendonk, waar ze de nacht op een stroveld doorbrachten. Uiteindelijk bereikten ze rond 22.00 uur Maarheeze.

Nog dezelfde dag had van Riel contact met zijn chef de opperwachtmeester Vink die hem gerust wist te stellen. Hij vertelde dat de SD nog volledig in het duister tastte en dat de marechaussee Kattestaart in zorgwekkende toestand was opgenomen in het ziekenhuis te Eindhoven maar geen van de daders had herkent.

Tijdens zijn vlucht liet Harrie Semler de fiets van Sjeng Guns, die niet op de hoogte was van de geplande overval, achter bij het distributiekantoor. Vervolgens sprong hij over een betonnen schutting en wist via diverse tuinen te ontkomen. Op het moment van zijn vlucht droeg hij de leren jas en gleufhoed van Frans van Riel. In de jas zaten zijn persoonsbewijs, de revolver die hij van marechaussee Kattestaart had afgepakt, en bonkaarten.

Omdat deze bezittingen grote risico’s vormden voor de betrokken verzetsleden en de pilotenlijn, bracht Semler onmiddellijk Huub Peeters op de hoogte. Peeters was actief binnen de Belgische verzetsgroep De Witte Brigade, waarmee de verzetsgroep rond Valkenswaard nauw samenwerkte. Hij gaf nog diezelfde avond opdracht aan de marechaussees Leereveld en Vermazen om de bezwarende voorwerpen op te sporen en veilig te stellen.

De achtergelaten voorwerpen werden aangetroffen in de tuin van brouwerij ‘Het Zwaantje’ van de heer Baken. Deze besloot, mede vanwege het NSB-lidmaatschap van de plaatselijke politiecommandant, de spullen niet aan de autoriteiten over te dragen, maar ze discreet via Jan Brom, voorman van het lokale verzet, in veiligheid te brengen.

De revolver van Kattestaart werd via een opvallende actie terugbezorgd aan Van Riel: in de biechtstoel van pastoor Heerkens overhandigde Jan Brom het wapen met de woorden: “Hier is de absolutie.”

De wapens die waren buitgemaakt op Van Oers en Kattestaart werden naar de sigarenwinkel van Leo Bax. Daar verstopte Leo’s dochter Joke Bax – later de echtgenote van Van Riel – de vuurwapens zorgvuldig onder de vloer van de toonbank.

Niet lang nadat marechaussee Van Oers om 18.35 uur alarm had geslagen, startte het officiële onderzoek. Groepscommandant Vissers en opperwachtmeester Olsthoorn gingen direct ter plaatse en troffen daar al een menigte aan. Kattestaart werd door een omstander per fiets naar dokter Bink gebracht en daarna met een auto naar het Binnenziekenhuis in Eindhoven vervoerd. Leo Bogaerts, die zich slap had gehouden om zijn betrokkenheid te verbergen, werd eveneens naar het ziekenhuis gebracht, waar zijn maag uit voorzorg werd leeggepompt. De Sicherheits Dienst en zijn vader en broers waren hier aanwezig. Door een handdruk kon hij zijn vader duidelijk maken dat hem niks ernstigs mankeerde. Het verbaasde Leo dat hij niet door de SD of politie is verhoord.

Intussen werd het gebied rondom het distributiekantoor door de marechaussee afgezet, en zowel Nederlandse als Duitse autoriteiten in Eindhoven werden ingelicht. Een signalement van de verdachten ging telefonisch naar omliggende gemeenten. Aangezien de leiding van het onderzoek werd overgenomen door de Sicherheitspolizei, hield de marechaussee zich verder op de achtergrond. Deze overdracht wekte de indruk dat een diepgravend onderzoek niet de prioriteit had.

Rond half acht ’s avonds arriveerden leden van de Sicherheitspolizei. Ook een fotograaf van de Eindhovense politie, C.M. Gamier, werd opgeroepen om foto’s van het opengebroken kluissysteem te maken. Een fiets die bij het kantoor was achtergelaten, werd in beslag genomen voor onderzoek. Enkele uren later, rond negen uur, arriveerde speurhondgeleider Rooijmans uit Hapert met zijn hond, die een spoor volgde tot aan de Peperstraat, maar daar het geurspoor verloor. In een tuin werd bovendien een hoed aangetroffen. Hoewel  de hoed die Semler had verloren uiteindelijk in handen van de Sicherheitsdienst terechtkwam, leverden de daarin gevonden blonde haren geen bruikbare sporen op. In een wachtpauze van 14:00 tot 18:00 uur voorafgaand aan de overval had van Riel de kleding van de overval onderzocht. Hierbij trof hij in de hoed van Semler een kleednummer met de naam F. van Riel. Deze werd door van Riel verwijderd en verbrand.

De fiets de Semler had geleend van zijn buurman Sjeng Guns (die niet op de hoogte was van de overval) daarentegen leek een veelbelovender spoor. Al vóór de oorlog waren fietsenhandelaren verplicht om de verkoop van rijwielen vast te leggen in speciale registers. Op basis van het framenummer kon men de herkomst herleiden via de Simplexfabriek in Amsterdam tot aan Van Gansewinkel, fietsenhandelaar in Maarheeze. Deze verklaarde echter zich de fiets niet te herinneren en kon geen verkoopbewijs overleggen. Dankzij een tijdige waarschuwing vanuit het verzet bleef verdere herleiding uit, en liep ook dit spoor uiteindelijk dood.

Terwijl marechaussee Hendrik Kattestaart in het Binnenziekenhuis van Eindhoven lag, verklaarde hij dat een van de stemmen tijdens de overval hem bekend in de oren had geklonken. Dat klopte: hij had onbewust de stem van zijn collega Frans van Riel herkend. Hoewel Kattestaart geen actieve herinnering leek te hebben aan wie hem had overmeesterd, werd hij in het ziekenhuis bezocht door politieman Van de Brandt. Deze vermoedde op eigen houtje hoe de vork in de steel zat. Kattestaart vreesde voor de consequenties van zijn falen; hij dacht mogelijk verantwoordelijk gehouden te worden voor het niet kunnen voorkomen van de overval. Van de Brandt stelde hem gerust en spoorde hem aan te blijven volhouden dat hij niets wist.

Door de tussenkomst van Kattestaart en Van Oers was het de overvallers niet gelukt om alle oproepingskaarten buit te maken. De meegenomen stapel woog al zo’n 75 kilo. Wat achterbleef werd de dag erna, op 4 april, alsnog vernietigd. Jos van der Reijen zorgde ervoor dat deze papieren in de verwarmingsketel van het kantoor werden verbrand. Er ontstond echter een complicatie: de dag ervoor waren er foto’s genomen van de kluisinhoud. Die beelden konden mogelijk verraden dat er na de overval nog in de kluis was gerommeld. Om dat te verdoezelen werden lege enveloppen en dozen teruggeplaatst, in de hoop de schijn op te houden. Dit bleek effectief, al bleef het een aantal dagen spannend of dit plan zou slagen.

Na het vertrek van de Sicherheitspolizei werd een voorlopige inventarisatie van de overgebleven documenten gemaakt door Van de Ven (de kantoorleider), samen met Van der Reijen en Jan Phiferons, onder toezicht van hoofdwachtmeester Vissers. Enige tijd later, toen Leo Bogaerts uit het ziekenhuis terugkeerde, stelde hij samen met Van der Reijen een nieuwe lijst op. Die kwam echter niet overeen met de eerste versie. De verklaring daarvoor werd gelegd bij de hectische omstandigheden tijdens de eerste telling en de afwezigheid van Bogaerts. In werkelijkheid was er gebruikgemaakt van de gelegenheid om oude tekorten in de administratie toe te schrijven aan de overval. Zoals Dick Albers later opmerkte: “Met deze actie werd de balans opgeschoond.”

Als gevolg van de overval werden Van Oers en Kattestaart – op voordracht van J. Gankema, de NSB’er die destijds chef van politie was – bevorderd tot opperwachtmeester. Die rang werd hen na de bevrijding weer ontnomen. In diezelfde periode bood Kattestaart zijn excuses aan Van Riel aan. Pas toen begreep hij dat hij het slachtoffer was geworden van een verzetsactie, en niet van een criminele roof. Het moet vermeld worden dat als de heren Visser en Olsthoorn van de marechaussee te Valkenswaard niet de leiding hadden gehad in het onderzoek er waarschijnlijk vele illegalen en onderduikers in Duitse handen gevallen zouden zijn.