De Bunker

Een groep Duitse telecommunicatie-experts, onder leiding van de jonge ingenieur Kurt E. Vetterlein, had aan het begin van de oorlog vanuit het Duitse opperbevel een geheime opdracht gekregen om telefoongesprekken af te luisteren. Dit ging voornamelijk over telefoongesprekken die vanuit Engeland gevoerd werden met Amerika. 

In 1941 had dit geheime team zich gevestigd aan de Nederlandse Noordzeekust bij Noordwijk Radio in het duingebied Langeveld. Dit omdat hier het terrein uitermate geschikt was voor het ontvangen van radiogolven. Het afluistercomplex werd vanaf toen ‘Forschungsstelle Langeveld’ genoemd.

In 1942 werd het te gevaarlijk aan de kust vanwege de geallieerde luchtaanvallen. Het team van de Forschungsstelle verhuisde toen naar de Villa Valkenhorst nabij Valkenswaard. Ook hier was de locatie ideaal om de gesprekken op te vangen. Ook deze locatie werd steeds onveiliger vanwege de toenemende luchtsuperioriteit van de geallieerde. 

In 1943 werd door de Duitsers een speciale bunker gebouwd langs de weg van Valkenswaard naar Waalre voor de Forschungsstelle. Bij de bouw werden kosten noch moeite gespaard. De totale kosten voor de bouw van de bunker bedroegen ca 420.000 gulden, een enorm bedrag voor die tijd. De bunker kreeg muren van 3 meter dik beton.  Verder werd het gebouw vermomd als een herenboerderij. Het complex kreeg de naam ‘Birkenhof’.

Op het buitenterrein plaatsten de Duitsers 14 grote radioantennes. Hierdoor vermoedde de lokale bevolking dat het om een Duitse commandopost of radiozender ging. Voor het Nederlandse verzet was het gissen naar het doel van de bunker. 

Eind 1943 was het bunkercomplex volledig operationeel maar aan het eind van de zomer in 1944 verlieten Forschungsstelle Langeveld en het personeel de bunker. Dit nadat de geallieerde opmars vanuit Frankrijk goed op gang kwam.

Direct na de oorlog was de commandant van de lokale binnenlandse strijdkrachten gevestigd in de bunker. Later heeft de bunker in Valkenswaard onder andere dienstgedaan als marechausseekazerne en oefenplaats voor de brandweer.

Meer weten?

Er is een boek over de afluisterpraktijken van de Duisters in Nederland waarbij Birkenhof redelijk aan bod komt:
– Forschunsstelle Langefeld – Knap

Verder heeft de bunker een website:
http://www.herenboerderijdebunker.nl/

Een foto van de bunker tegenwoordig. Links zijn de verblijfruimtes en rechts (zonder ramen) is de daadwerkelijke bunker. (Source: Rico Vogels)

Diverse verkenningsrapporten van de Britten en het Nederlandse verzet. (Source: Collectie Stichting)

Hierboven bouwtekeningen van het gebouw gemaakt in april 1950 en hiernaast bouwtekeningen gemaakt in april 1947 voor het Nederlandse leger.